29/03/2024
17.6 C
Serres

Ντουρντουβάκια: Ημέρα Τιμής και Μνήμης Πρωταίων Ομήρων σε Βουλγαρικά Τάγματα Εργασίας (1917 – 1918)

Εκδήλωση για τρίτη χρονιά πραγματοποίησε και εφέτος ο Δήμος Αμφίπολης στη Πρώτη Σερρών τιμώντας την μνήμη των Πρωταίων ομήρων – θυμάτων στα βουλγαρικά τάγματα εργασίας τα γνωστά σε όλους μας Ντουρντουβάκια.

Συγκεκριμένα ο Δήμος Αμφίπολης, η Τοπική Κοινότητα Πρώτης και οι φορείς της Πρώτης: Φιλόμουσων, Π. Σ. Άρης, Ορειβατικός, Γυναικών, Λέσχη Φίλων ΠΑΟΚ, Γονέων και Κηδεμόνων του 6/θέσιου Δημοτικού Σχολείου, Ορειβατικός Πρωταίων Θεσσαλονίκης, Πρωταίων Σερρών, Πρωταίων Αθηνών, Αγροτικός Συνεταιρισμός, Πτηνοτροφικός Συνεταιρισμός καθώς και η εφημερίδα «Τα Νέα του Δήμου Πρώτης»,
πραγματοποίησαν εκδήλωση με θέμα: Ντουρντουβάκια: Ημέρα Τιμής και Μνήμης Πρωταίων Ομήρων σε Βουλγαρικά Τάγματα Εργασίας (1917 – 1918)

Στέργιος Φραστανλής: Το Δημοτικό Συμβούλιο θα καθιερώσει ημέρα τιμής και μνήμης στη Πρώτη Σερρών

Ένας από τους βασικούς στόχους της δημοτικής μας αρχής είναι η ανάδειξη των εθνικών μας θεμάτων, όπως η ιστορική μας παράδοση, η προστασία της και η προβολή της.

Στο πλαίσιο αυτής της προτεραιότητας, καθιερώνουμε την τελευταία Κυριακή του Σεπτεμβρίου, ως ημέρα μνήμης και τιμής των συμπατριωτών μας που υπέφεραν τα πάνδεινα ως όμηροι στη Βουλγαρία κατά τη διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής του 1917-18.

GOTSIKA

Πρόκειται για τα γνωστά μας «Ντουρνταμπάκια Ντουρντουβάκια».


Με τη σημερινή μας λοιπόν εκδήλωση, τιμούμε τους προγόνους μας που στρατεύτηκαν ως όμηροι σε βουλγαρικά τάγματα εργασίας και είτε απεβίωσαν στον ξένο τόπο είτε επέστρεψαν ζωντανοί στην πατρίδα, αφού υπέστησαν φοβερές καταπιέσεις και βασανιστήρια στην ξένη γη.

Μόνη φιλοδοξία να επαναφέρουμε στη μνήμη των νεότερων την τραγική αυτή περιπέτεια εκατοντάδων συμπατριωτών μας, όχι βέβαια για να αναμοχλεύσουμε παλιά πάθη, αλλά για να τονίσουμε ότι ο πόλεμος, η βία, η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο μόνο πόνο και αίμα μπορούν να προκαλέσουν.

Και να τονίσουμε επίσης ότι μόνο η ειρήνη μπορεί να διασφαλίσει ομαλή κοινωνική ζωή, πολιτιστική ανάπτυξη και δημιουργία.


Ομιλία επ’ ευκαιρία της ημέρας Τιμής και Μνήμης Πρωταίων Ομήρων σε Βουλγαρικά Τάγματα Εργασίας ( 1917- 1918 ).

Σεβασμιότατε (αιδεσιμότατε), κύριε Αντιδήμαρχε, κύριε Πρόεδρε της Τοπικής Κοινότητας, Πρόεδροι και Διοικητικά Συμβούλια όλων των φορέων της Πρώτης που συνδιοργανώνετε αυτή την εκδήλωση, συγγενείς των αδικοχαμένων,
αγαπητοί φίλοι,


Για τρίτη χρονιά φέτος προσπαθούμε να προστατέψουμε, να διασώσουμε και να προβάλουμε την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας, τιμώντας την μνήμη των Πρωταίων ομήρων – θυμάτων στα βουλγαρικά τάγματα εργασίας.

Στο πλαίσιο των προτεραιοτήτων, θα αναφερθούμε σήμερα στις ξεχασμένες σελίδες της ιστορίας μας: για την «ομηρία» των συμπατριωτών μας στη βουλγαρική ενδοχώρα, συγκεκριμένα για την στράτευσή τους σε τάγματα εργασίας, κατά το 1917-18.

Για τους τρουντοβάκους – Ντουρντουβάκια.

Για την ομηρία των Πρωταίων κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο λέμε «ομηρία» κατ’ ευφημισμόν (ο όμηρος απολαμβάνει τα δικαιώματα του αιχμάλωτου πολέμου.

Εδώ όμως ούτε πόλεμο είχαμε με τη Βουλγαρία, όταν ξεκίνησαν οι πρώτες αποστολές των ομήρων ούτε κάποιο στοιχειώδες δικαίωμα ανθρώπινο ήταν εξασφαλισμένο).


Ουσιαστικά επρόκειτο για εκτοπισμό του πιο δυναμικού στοιχείου της ελληνικής μακεδονικής επαρχίας προς τη Βουλγαρία, με τη μορφή επιστράτευσης και καταχρηστικής και εξαντλητικής εργασίας, και με σκοπό την εξόντωση των Ελλήνων.

Σχετίζεται οπωσδήποτε η ομηρία των προγόνων μας με τα σχέδια της βουλγαρικής εξωτερικής πολιτικής σχετικά με το Μακεδονικό Ζήτημα και εντάσσεται στην απόπειρα βίαιου αφελληνισμού και εκβουλγαρισμού των κατοίκων στη συγκεκριμένη περιοχή.

Τα μεγαλοϊδεατικά όνειρα λοιπόν των Βουλγάρων είχε καταστρέψει η Συνθήκη του Βουκουρεστίου, με την οποία έληξε –νικηφόρα για μας, τους Έλληνες- ο Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος το 1913. Πραγματικά, οι δύο βαλκανικές αναμετρήσεις δικαίωσαν –έστω εν μέρει- τις εθνικές διεκδικήσεις της Ελλάδας (εφόσον τόσο η έκταση όσο και ο πληθυσμός της σχεδόν διπλασιάστηκαν), αλλά απογοήτευσαν τους Βουλγάρους, παρόλο που με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου, που υπογράφτηκε με τη λήξη του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου, αποκτούσαν διέξοδο στο Αιγαίο, καθώς η Βουλγαρία έπαιρνε τη λωρίδα ανάμεσα στο Πόρτο Λάγος και το Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη).

Η απογοήτευση των Βουλγάρων σχετίζεται με τις μεγάλες τους προσδοκίες κατά τη διάρκεια των βαλκανικών πολέμων σχετικά με τα εδάφη της Μακεδονίας και Θράκης, την αρχική αυτοπεποίθηση του αξιόμαχου πράγματι στρατού τους και με την άποψή τους ότι, μετά τη Θεσσαλονίκη, μόνο η Καβάλα μπορούσε να αποτελέσει αξιόλογο λιμάνι.

Έτσι, η Βουλγαρία περίμενε μια προοπτική αναθεώρησης της συνθήκης του Βουκουρεστίου και, κατά συνέπεια, μια καινούρια εδαφική διανομή προς όφελός της.

Η ευκαιρία δόθηκε με την έναρξη του Α΄Π. Π., στον οποίο η Βουλγαρία εισήλθε στο πλευρό των Κεντρικών Δυνάμεων (Γερμανίας – Αυστροουγγαρίας).

Οι δυνάμεις αυτές υπόσχονταν στη Βουλγαρία παροχή της Θράκης και της Μακεδονίας και υπεροχή στα Βαλκάνια.

Η θέση της Ελλάδας στο ζήτημα της συμμετοχής στον Α΄ Παγκόσμιο δεν ήταν ξεκάθαρη, λόγω της πολιτικής αντίθεσης του βασιλιά Κων/νου, που επιδίωκε μια «μικράν, αλλ’ έντιμον Ελλάδα» και του πρωθυπουργού Βενιζέλου, που εξωθείτο από τους συμμάχους της Αντάντ σε πολεμική εμπλοκή στο πλευρό τους.

Η γνωστή σε όλους μας αντίθεση Βενιζέλου-Κωνσταντίνου οδήγησε το 1916 στη διαίρεση του ελληνικού κράτους στα δύο και στον εθνικό διχασμό, που είχε ολέθριες συνέπειες για το σύνολο των Ελλήνων.

Θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε, ότι η πιο οδυνηρή συνέπεια της έκρυθμης πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα του 1916 ήταν η «άδεια» που δόθηκε από την κυβέρνηση των Αθηνών σε γερμανοβουλγαρικά στρατεύματα να εισέλθουν από το οχυρό ΡΟΥΠΕΛ στην Ανατολική Μακεδονία.

Παρά την ελληνογερμανική συμφωνία, ότι οι κάτοικοι της περιοχής θα παρέμεναν ελεύθεροι και παρόλες τις διαβεβαιώσεις Γερμανών και Βουλγάρων για φιλική αντιμετώπιση των Ελλήνων, η είσοδος των Βουλγάρων στα εδάφη της Μακεδονίας εξελίχτηκε σε εχθρική εισβολή.

Πρέπει να τονίσουμε στο σημείο αυτό, ότι οι Βούλγαροι εισβολείς συμπεριφέρθηκαν ως κατακτητές προς τους κατοίκους μιας χώρας που δεν είχε ακόμα εμπλακεί στον πόλεμο, καθώς η Ελλάδα μέχρι τότε τηρούσε ουδετερότητα.

Εδώ ακριβώς βρίσκεται η αρχή του δράματος της ομηρίας δεκάδων χιλιάδων συμπατριωτών μας στη γειτονική χώρα.

Οι μαρτυρίες που έχουμε για τη φοβερή εκείνη περίοδο και τις κακουχίες των Ελλήνων της Ανατ. Μακεδονίας είναι λιγοστές.

Η επίσημη ιστορία μας σχεδόν αποσιωπά το γεγονός.

Έτσι, πρωτοβουλίες σαν τη σημερινή, αποβλέπουν στη διάσωση της συλλογικής μνήμης για τέτοια σπουδαία γεγονότα και στη δικαίωση των θυμάτων της βουλγαρικής ομηρίας.

Και βέβαια, δεν επιδιώκεται με τις πρωτοβουλίες και τις εκδηλώσεις αυτές η αναμόχλευση των παθών και η αναζωπύρωση του μίσους των δύο λαών, αλλά η εθνική μας αυτογνωσία, που συντελείται με την ανάδειξη και διατήρηση της ιστορικής μνήμης και οδηγεί στην ειρηνική συμβίωση με τους γειτονικούς μας λαούς, στο πλαίσιο του αμοιβαίου σεβασμού και της καλής γειτονίας.

Διότι επιταγή των καιρών είναι αφενός να εξασφαλίσουμε μια ειρηνική συμβίωση με τους λαούς γύρω μας, βασισμένη στον αμοιβαίο σεβασμό και την ειλικρινή προσέγγιση, αφετέρου να διατηρήσουμε ζωντανή την ιστορική μας μνήμη, που οδηγεί στη συνειδητοποίηση της εθνικής μας ταυτότητας και τελικά στην αυτογνωσία.

Ταυτόχρονα, νιώθουμε, ότι επιτελούμε, όλοι εμείς, Δήμος, Τοπική Κοινότητα και φορείς της Πρώτης, ένα χρέος προς τους προγόνους μας, μιλώντας για ένα σχεδόν άγνωστο και οπωσδήποτε καθόλου προβεβλημένο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας.

Έτσι, με διαταγή της βουλγαρικής διοίκησης, το καλοκαίρι του 1917, συγκεντρώθηκαν στα δημοτικό σχολείο του χωριού, στο προαύλιο της Αγίας Παρασκευής, άντρες 17-60 ετών, που επιτρεπόταν να έχουν μαζί τους μόνο ένα δεματάκι με τα απαραίτητα είδη πρώτης ανάγκης και λίγα χρήματα.

Πεζοί, με συνοδεία έφιππων Βουλγάρων, έφταναν στον σιδηροδρομικό σταθμό Αγγίστας, απ’ όπου στιβαγμένοι σε άθλια βαγόνια ξεκινούσαν για τον προορισμό τους, την ενδοχώρα της Βουλγαρίας.

Κατά τη διαδρομή, οι όμηροι υπέφεραν όχι μόνο από την αποφορά των βαγονιών που μετέφεραν πολλαπλάσια της κανονικής χωρητικότητάς τους άτομα, αλλά και επειδή δεν τους επιτρεπόταν η αποβίβαση για την εκπλήρωση των βασικών τους αναγκών. Στην Αδριανούπολη έγινε απολύμανση.

Ο Θωμάς Κηροποιός, όμηρος και αυτός από το χωριό μας, αναφέρει στο Ημερολόγιό του, ότι οι όμηροι κατανέμονταν σε διάφορα σημεία, ανάλογα με τις ανάγκες του βουλγαρικού κράτους για στρατιωτικά, οχυρωματικά, αγροτικά, δημόσια καταναγκαστικά έργα.

Οι αγγαρείες, στις οποίες υποβλήθηκαν γενικά οι Έλληνες κατά την περίοδο της πρώτης ομηρίας (1917-18) Ντουρντουβάκια ήταν οι εξής:

  • διάνοιξη δρόμων,
  • σπάσιμο πετρών για ασφαλτοστρώσεις,
  • κατασκευή ή συντήρηση σιδηροδρομικών γραμμών,
  • εκσκαφή χώματος και φόρτωσή του για επιχωματώσεις,
  • εκφόρτωση σιτηρών, τραβερσών σιδηροδρομικών γραμμών,
  • φόρτωση βαγονιών με αμμοχάλικο,
  • φόρτωση και εκφόρτωση διάφορων υλικών σε λιμάνια (πχ. αλατιού, σιναπιού, κρεμμυδιών),
  • κάλυψη αναγκών της επιμελητείας του βουλγάρικου στρατού κ. ά.

Οι πιο τυχεροί εργάστηκαν ως υπηρέτες σε σπίτια Βουλγάρων ή ως εργάτες σε Βούλγαρους τσιφλικάδες – σιτοπαραγωγούς ή, τέλος, σε αγγαρείες μέσα στις πόλεις.

Αυτές οι εξαιρετικά σκληρές εργασίες μετατρέπονταν σε κόλαση, καθώς συνοδεύονταν από ανεπαρκή σίτιση, ξυλοδαρμούς, εξευτελισμούς, διαβίωση στην παγωνιά του υπαίθρου και ψυχική καταρράκωση.

Σχετικά με τη σίτιση, όσοι επέζησαν από την ομηρία μιλούν για μισό κιλό ψωμί ημερησίως και για έναν άθλιο ζωμό λαχανικών, που δεν μπορούσε βέβαια να χορτάσει την πείνα τους.

Στην εξάντληση των Ελλήνων συντελούσαν επίσης το παγερό κρύο του χειμώνα και ο αφόρητος καύσωνας του καλοκαιριού, η σκληρή δουλειά και οι αμέτρητες και πολλές φορές μολυσμένες ψείρες.

Η παραμικρή απόπειρα των Ελλήνων για λίγη ανάπαυλα προκαλούσε ύβρεις και ξυλοδαρμούς από τους φρουρούς.

Κάποιοι δεν άντεχαν στα μαστιγώματα και υπέκυπταν επί τόπου. Βουλγαροκρατούμενες πόλεις, όπως το Γκόστιβαρ και το Κίτσεβο μετατράπηκαν σε νεκροταφεία Ελλήνων, σύμφωνα με επιζήσαντες ομήρους.

Είναι τόσες και τέτοιες οι κακουχίες των ομήρων, που δεν είναι περίεργο που όσοι επέζησαν τελικά από την κόλαση της ομηρίας αποδίδουν την επιβίωσή τους σε θαύμα.
Είναι σίγουρο, πως οι όμηροι είχαν την πεποίθηση, ότι απώτερος σκοπός των Βουλγάρων ήταν η εξόντωση του ελληνικού στοιχείου.

Οι αφηγήσεις των παθόντων, γεμάτες αλήθεια και δύναμη, που προκύπτουν από την οδύνη των βιωμένων γεγονότων, δεν αφήνουν κανένα ερωτηματικό σχετικά με το σκοπό της βουλγαρικής πολιτικής απέναντί τους.

Ξεκάθαρα φαίνεται, ότι σκοπός της βουλγαρικής πολιτικής κατά το 1917-18 ήταν η εξαντλητική εκμετάλλευση του ελληνικού εργατικού δυναμικού, κυρίως σε έργα υποδομής στη βουλγαρική ενδοχώρα και η συνακόλουθη εξόντωσή του.

ΠΡΟΣΚΛΗΤΗΡΙΟ ΝΕΚΡΩΝ – Ντουρντουβάκια

1) Αλεξανδρής Ν. Γεώργιος
2) Αλμπάνης Απόστολος
3) Βακάλης Ευάγγελος
4) Βαλωτής Γ. Πασχάλης
5) Ζαμπέρης Στέργιος
6) Καραγιάννης Κυριαζής
7) Κορίκαφας Περικλής
8) Κυπρίτης Γ. Απόστολος
9) Μπακάλης Ι. Ευάγγελος
10) Μπάλλιος Π. Απόστολος
11) Μπάλλιος Κ. Γρηγόριος
12) Μπάλλιος Βασίλειος
13) Μπουρλέτσικας Δημήτριος
14) Νουβάκης Παναγιώτης
15) Νούνης Παναγιώτης
16) Νούνης Απ. Άγγελος
17) Οικονόμου Περικλής
18) Σακώλης Δ. Γεώργιος
19) Σακώλης Κυριαζής
20) Σουμάλης Π. Γεώργιος
21) Χάιτας Ευαγγ. Κωνσταντίνος
22) Χατζηβάσιος Αριστείδης
23) Ψήρας Ανέστ. Θεμιστοκλής
24) Ψήρας Κ. Ανδρέας
25) Ψήρας Αν. Απόστολος
26) Ασκητής Κ. Γεώργιος
27) Ασκητής Δημήτριος
28) Αστρίνης Νικόλαος
29) Αστρίνης Λάμπρος
30) Βαλωτής Μάλαμας
31) Βαρδαλάς Γεώργιος
32) Βαρδαλάς Β. Νικόλαος
33) Βελίκης Χρ. Κώτσιος
34) Βουγιατζής Γεώργιος
35) Γιώργογλου Αντ. Γεώργιος
36) Γιαννούλης Κ. Δημήτριος
37) Γιαννούλης Κ. Ευάγγελος
38) Γιαννούσης Ιωάννης
39) Γκάντζος Θεολόγης
40) Γρηγορίου Ε. Αριστείδης
41) Δαμάσκου Β. Απόστολος
42) Δαμάσκου Β. Γεώργιος
43) Δανιλούδης Ε. Πασχάλης
44) Δολγερούδης Πασχάλης
45) Ελληνούδης Πασχάλης
46) Καβλάκης Γεώργιος
47) Καβλάκης Κωνσταντίνος
48) Καλλίνης Άγγελος
49) Καλλίνης Ιωάννης
50) Καλογερούδης Χρ. Αθανάσιος
51) Καμπάκης Λ. Γεώργιος
52) Κάντσος Π. Πασχάλης
53) Κάντσος Π. Χρήστος
54) Κάντσος Π. Δημήτριος
55) Καραβέλης Απόστολος
56) Καραγιάννης Λάμπρος
57) Καραμανλής Πασχάλης
58) Καραμανλής Γραμμένος
59) Καραμανλής Π. Κωνσταντίνος
60) Κατσαπάνης Πασχάλης
61) Κεσσίνης Δημήτριος
62) Κηροποιός Θεμιστοκλής
63) Κηροποιός Δημήτριος
64) Κόβες Αθιανός
65) Κοδίνος Γεώργιος
66) Κοδίνος Ευάγγελος
67) Κοδίνος Παναγιώτης
68) Κόμνιος Ιωακείμ
69) Κόντας Χ. Δημήτριος
70) Κουπούρης Γεώργιος
71) Κορίκαφας Χρήστος
72) Κοσμάς Σταμάτης
73) Κοτσιράνος Μαργ. Νικόλαος
74) Κοτσιράνος Μαργ. Κώτσιος
75) Κυμπάρης Πασχάλης
76) Κυμπάρης Γεώργιος
77) Κυμπάρης Χρήστος
78) Κουταλιός Ευάγγελος
79) Λαδιάς Παν. Πασχάλης
80) Λαδιάς Παν. Γεώργιος
81) Λέκας Σωτήριος
82) Μαλαματίδης Γεώργιος
83) Μαρούσης Κώτσιος
84) Μαρωνίτης Πασχάλης
85) Μέμτσας Χρήστος
86) Μιργάλης Μιργάλης
87) Μιχαηλούδης Δημήτριος
88) Μνηματζής Γεώργιος
89) Μπακάλης Αποστ. Δημήτριος
90) Μπάλλιος Δημήτριος
91) Μπάλλιος Γρηγόριος
92) Μπάλλιος Χρήστος
93) Μπατής Γεώργιος
94) Μπολιανίδης Πασχάλης
95) Μπουκλάς Κώτσιος
96) Μπουρλέτσικας Κ. Ανδρέας
97) Μπουρλέτσικας Μ. Δημήτριος
98) Νικολαΐδης Πασχάλης
99) Νικολαΐδης Ανέστης
100) Νικόλιας Γ. Απόστολος
101) Νούνης Θεολ. Ανδρέας
102) Νούνης Γ. Κωνσταντίνος
103) Ντόντσιος Γ. Απόστολος
104) Ντούμπαλας Απόστολος
105) Νουβάκης Δ. Άγγελος
106) Νουβάκης Παναγιώτης
107) Ξόνογλου Ιωάννης
108) Οικονόμου Νικόλαος
109) Πανταζής Ιωάν. Δημήτριος
110) Πανταζής Γ. Πασχάλης
111) Πανταζής Ανδρ. Αδάμος
112) Πανταζής Β. Κίτσιος
113) Πανταζής Θ. Γεώργιος
114) Παπαβασιλείου Απόστολος
115) Παπαδούδης Παναγιώτης
116) Παπαδούδης Απόστολος
117) Παπαδούδης Δημήτριος
118) Πασχαλούσης Περ. Βασίλειος
119) Πάσχου Ευάγγελος
120) Πέτσιος Β. Πέτρος
121) Πουρνάρης Πασχάλης
122) Ρούτσιος Στέφανος
123) Σέμκος Ξενοφών
124) Σέμκος Παν. Αθανάσιος
125) Στογιάννης Βασίλειος
126) Συνάδου Γ. Παντελής
127) Τασέλης Ευάγγελος
128) Τεργόγλου Γεώργιος
129) Τεργόγλου Κώτσιος
130) Τζιάρας Χρυσόστομος
131) Τζίκος Πασχ. Αθανάσιος
132) Τοπουντσής Απόστολος
133) Τριανταφύλλου Πασχάλης
134) Τριανταφύλλου Γεώργιος
135) Τρίπκου Παναγιώτης
136) Τρίπκου Απόστολος
137) Τσαλίκης Μεθόδιος
138) Τσέλλιου Πασχάλης
139) Τσερτσιλιάς Π. Γεώργιος
140) Τσιουτσούλης Αναστάσιος
141) Τσόχος Νικόλαος
142) Τσιώτας (Καϊπης) Βασίλειος
143) Φάκας Δημήτριος
144) Χατζάρας Ηλίας
145) Χατζήπαπας Λάμπρος
146) Χατζήπαπας Παναγιώτης
147) Χατζηανδρέας Ανδρέας
148) Χατζηβάσιος Δημήτριος
149) Ψήρας Κωνσταντίνος

Ακολουθήστε το e-vima.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις


ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ.

 

Δείτε επίσης.

 

Συνέχισε να διαβάζεις